Bu yazımızda otomobillerin ve diğer motorlu taşıtların önemli ayalarından olan rot ayarı ve balans ayarından bahsedeceğiz. Araç içerisindeki rot aksamlarının görevi, sürücünün gitmek istediği yönde direksiyonu çevirdiği andan itibaren o yöne doğru aracın doğrultusunu değiştiren yapılardır. Balans ayarı ise özellikle de tekerlekler arasındaki uyumu sağlayan ve bu sayede aracın titreşmesini önleyen yapıdır. Kısaca anlaşılacağı üzere eğer aracı sürerken, araç size güvenli bir sürüş yapıldığını hissettirmiyor, sürekli sağa – sola çekmeler ve titreşmeler oluyorsa rot – balans ayarı bozulmuş demektir.
Uzmanlar her 5 ila 10 bin km’de bir kere rot ve balans ayarının kontrolden geçmesi gerektiğini belirtiyorlar. Özellikle de sert bir şekilde çukurlara girilip çıkıldığında aracın rot balans ayarında bozukluklar meydana gelebilir.
Rot Ayarı Nedir?
Rot ayarı demek, tekerlekler arasında herhangi bir açı ve yön farkı bulunmaması demektir. Yani rot ayarı düzgün bir aracın tekerlekleri de birbirine paralel demektir. Eğer tekerlekler arasındaki bu paralellik bozulursa, bu durumda araç yolda seyir halinde iken sağa veya sola doğru kayma yapabilir. Hatta ileri derecede rot ayarı bozukluğu varsa, araç savrulabilir. Eğer aracın rot ayarında bozukluk varsa, tekerlek dişleri yavaş yavaş sıyırmaya başlar. Ayrıca rot ayarı bozuk olan bir aracın yakıt sarfiyatı da yükselecektir.
Yine rot ayarının bozuk olduğu durumlarda, araç ile dönüş yapılırken ön tekerleklerden ses gelmeye başlar. Ayrıca arka tekerlekler de ön tekerlekleri takip etmez. Yine rot ayarının bozulduğunun bir başka göstergesi de ön tekerleklerin baktığı yön ile arka tekerleklerin baktığı yön arasında açı farkı vardır. Örneğin, ön tekerlekler tam ileriye doğru bakıyorken direksiyon sağa veya sola bakıyor olabilir.
Balans Ayarı Nedir?
Balans kelimesi İngilizce’de denge demektir. Balans ayarı ise en basit tarifiyle, aracın tekerleklerinin üzerine eşit miktarda ağırlık gitmesi için yapılan ayarlara verilen isimdir. Eğer bir aracın balans ayarı bozuksa, mutlaka araçta titreme olacaktır. Özellikle de yüksek hızlara çıkıldığında direksiyon titremeye başlıyorsa yine balans ayarı bozulmuş demektir. Ön ve arka tekerleklerin balans ayarları ayrı ayrı yapıldığından, ön tekerleklerin balans ayarı bozulduğunda daha çok aracın ön kısmı, arka tekerleklerin balans ayarı bozulduğunda da daha ok aracın arka kısmında titreme meydana gelir.
Rot Ayarı Nasıl Yapılır?
Rot ayarı kesinlikle işin ehli kimseler tarafından ve yetkili servisler içerisinde yapılmalıdır. Öncelikle araç rot ayarının yapılacağı istasyona yerleştirilir. Ardından tekerlek basınçları kontrol edilir. Tekerlek basınçlarının yerinde olduğundan emin olunduktan sonra, her ihtimale karşı araçtaki bozukluğun rot ayarından mı yoksa başka bir arızadan mı meydana geldiği araştırılır. Araçta rot ayarının bozuk olduğu anlaşıldıktan sonra tekerlekler özel elektronik aksamlar yardımı ile bir bilgisayara bağlanır. Bu bilgisayarlar içerisinde rot ayarının bozukluğunu tespit eden ve rot ayarının bozukluğunun derecesini de bildiren programlar bulunmaktadır.
Bilgisayardan alınan bilgiler doğrultusunda rot ayarı yapılmaya başlanır. Her iki tekerlek te birbirine paralel oluncaya kadar rot ayarı yapılmaya devam edilir. Rot ayarı yapıldıktan ve bilgisayar programlarının verilerinde de her iki tekerleğin birbirine paralel olduğu anlaşıldıktan sonra rot ayarı tamamlanmış demektir.
Balans ayarı Nasıl Yapılır?
Balans ayarının yapılması için öncelikle bütün tekerlekler sökülür ve balans ayarını yapılacağı makinelere bağlanır. Balans ayarının düzgün olabilmesi için tekerleğin her tarafındaki kurşun ağırlıkların birbirine eşitlenmesi gerekmektedir. Ustalar bu makineler vasıtasıyla hangi tekerleğin neresine ağırlıklar konulacağını tesit ederek bu şekilde balans ayarını yaparlar. Bu şekilde yapılan balans ayarına statik balans ayarı denir.
Bir de dinamik balans ayarı denilen uygulama vardır. Dinamik balans ayarı ise tekerlekler tekrar araca takıldıktan sonra tekerlekler döner haldeyken yapılan balans ayarına denir.
Cevap Bırak